Lời giới thiệu từ Compassion và người biên tập:
Hôm nay Compassion xin giới thiệu đến các bạn một bài viết khá thú vị. Thực sự câu hỏi đầu bài viết đập vào mắt làm tôi thấy rất ấn tượng và hiếu kỳ, đó là câu “Động lực quan trọng nhất của con người trên toàn thế giới là gì?”.
Chúng ta dễ dàng tìm thấy trong số những động lực cơ bản của con người trong cuộc sống đều có cả tình yêu (các mối quan hệ gắn kết lâu dài như bạn đời và gia đình) và tình dục (tìm kiếm bạn tình). Như trong bài viết chỉ ra “Các nhà tâm lý học chấp nhận một quan điểm tiến hóa đưa ra một giả định rằng tất cả hành vi con người - như hành vi của tất cả giống loài khác - có sự kết nối với việc sinh sản thành công. Vì yêu cầu thiết yếu tối thiểu để sinh sản thành công là ít nhất một hành vi tình dục, nên dễ dàng kết luận rằng sự thành công tiến hóa tương đương với tình dục”.
Cho nên điều làm tác giả bài viết tò mò là trong một nghiên cứu lấy mẫu gồm 3.214 người cho thấy những người tham gia trả lời sát đánh giá mục tiêu tìm kiếm bạn tình không chỉ có mức độ liên quan thấp mà còn là động lực ít quan trọng nhất trong cuộc sống. Điều đó đưa đẩy tác giả bài viết này tìm hiểu sâu hơn một nghiên cứu khác với số lượng mẫu bao gồm 7.298 người từ một nhóm các quốc gia đa dạng về địa lý và văn hóa và cho thấy kết quả tương tự.
Nếu bạn được hỏi “Điều gì tạo động lực quan trọng nhất và ít quan trọng nhất trong cuộc sống của bạn ngay bây giờ?” và “Điều gì dẫn dắt bạn nhiều hơn, tình dục hay giá trị gia đình?” thì câu trả lời của bạn sẽ như thế nào?
Động lực quan trọng nhất của con người trên toàn thế giới là gì?
Mục tiêu quan trọng nhất trong cuộc sống của bạn bây giờ là gì?
Trước khi bạn tiếp tục đọc, hãy viết ra một cụm từ ngắn gọn về mục tiêu đó.
Bây giờ hãy nghĩ xem liệu mục tiêu quan trọng đó có liên quan đến bất kỳ động lực cơ bản nào sau đây của con người không:
Tự bảo vệ (giữ an toàn trước những người nguy hiểm)
Tránh bệnh tật (tránh các bệnh truyền nhiễm)
Liên kết (dành thời gian với bạn bè)
Liên kết nhóm (là một phần của đội hoặc nhóm)
Mối quan tâm về việc bị loại trừ (được người khác chấp nhận và coi trọng)
Tìm kiếm địa vị (tìm kiếm tôn trọng địa vị)
Tìm kiếm bạn đời (tìm kiếm tình yêu lãng mạn/bạn tình mới)
Duy trì mối quan hệ với bạn đời (ở lại trong mối quan hệ với bạn tình/tình yêu lãng mạn lâu dài)
Chăm sóc gia đình “lớn” (người thân) (dành thời gian cho và giúp đỡ cha mẹ, anh chị em hoặc người thân khác)
Chăm sóc gia đình “nhỏ” (trẻ em) (chăm sóc trẻ em)
Bây giờ hãy xem xét câu hỏi ngược:
Khi bạn nhìn vào những động cơ cơ bản mà tôi vừa liệt kê, cái nào trong số chúng là ít quan trọng nhất đối với bạn ngay bây giờ?
Các nhà tâm lý học chấp nhận một quan điểm tiến hóa đưa ra một giả định rằng tất cả hành vi con người - như hành vi của tất cả giống loài khác - có sự kết nối với việc sinh sản thành công. Chúng ta ở đây bởi mỗi người tổ tiên chúng ta đã có thể thu hút một người bạn đời ít nhất là một và do đó tái tạo các gen mà họ truyền lại cho bạn.
Vì yêu cầu thiết yếu tối thiểu để sinh sản thành công là ít nhất một hành vi tình dục, nên dễ dàng kết luận rằng sự thành công tiến hóa tương đương với tình dục. Và thực sự, các nhà khoa học xã hội chấp nhận quan điểm tiến hóa dành một lượng lớn sự chú ý đến tình dục và sự hấp dẫn tình dục. Hình 1 tái tạo một loạt từ ngữ đại diện cho các chủ đề phổ biến nhất trong tạp chí nổi bật Sự phát triển và Hành vi con người (Evolution and Human Behavior)
Là một nhà tâm lý học đã áp dụng quan điểm tiến hóa và xuất bản nhiều bài viết về các chủ đề như thu hút giới tính và khác biệt giới tính trong các tiêu chuẩn cho bạn tình (Kenrick, 2010), tôi đã ngạc nhiên khi Ahra Ko, một sinh viên tiến sĩ tại Đại học bang Arizona, cho tôi xem một số dữ liệu chúng tôi thu thập được với Jaimie Krems và Mark Peysha. Dữ liệu được lấy từ một nghiên cứu trong đó một mẫu gồm 3.214 người đã được hỏi một bộ câu hỏi tương tự với những câu hỏi mà tôi đã mở đầu bài viết này: điều gì tạo động lực quan trọng nhất và ít quan trọng nhất trong cuộc sống của bạn ngay bây giờ?
Như Hình 2 cho thấy, những người trong mẫu đó đánh giá mục tiêu tìm kiếm bạn tình không chỉ có mức độ liên quan thấp mà còn là động lực ít quan trọng nhất trong cuộc sống của họ.
Mặt khác, các mục tiêu liên quan đến mối quan hệ gia đình, việc duy trì các mối quan hệ lâu dài và chăm sóc các thành viên trong gia đình là điều quan trọng nhất.
Lúc đầu Ahra và tôi nghĩ có thể có một cái gì đó không đại diện về mẫu cụ thể mà chúng tôi đã sử dụng. Mặc dù nó là một mẫu lớn, nó bao gồm những người có độ tuổi trung bình là 47, những người quan tâm đến việc khai vấn cuộc sống (life coaching). Phần lớn trong số họ là phụ nữ tham gia vào các mối quan hệ đã cam kết hoặc đã có con.
Để khám phá khả năng chúng tôi có thể tìm thấy các kết quả khác nhau với các mẫu khác nhau, chúng tôi cũng đã kiểm tra một bộ dữ liệu rất lớn mà chúng tôi đã thu thập được như một phần của nghiên cứu NSF đa quốc gia do đồng nghiệp Michael Varnum của tôi đứng đầu và được Cari Pick (một nghiên cứu sinh khác) điều phối và một nhóm gồm hàng chục cộng tác viên ở 27 quốc gia. Mẫu của chúng tôi bao gồm 7.298 người từ một nhóm các quốc gia đa dạng về địa lý và văn hóa từ Brazil, Trung Quốc, Ấn Độ, Hàn Quốc, Romania, Tây Ban Nha và Nhật Bản đến Thái Lan, Uganda và Vương quốc Anh.
Người dân ở 27 quốc gia khác nhau này được yêu cầu điền vào thước đo sự khác biệt cá nhân trong động cơ cơ bản, sử dụng thang đo được phát triển bởi sinh viên cũ của chúng tôi, Becca Neel, hiện là phó giáo sư tại Đại học Toronto (thang đo được dịch sang ngôn ngữ địa phương ).
Hình 3 cho thấy mọi người ở các quốc gia khác nhau trên thế giới đạt điểm rất thấp về động cơ tìm kiếm bạn đời và điểm số cao nhất về động cơ liên quan đến việc duy trì mối quan hệ lâu dài và chăm sóc các thành viên trong gia đình.
Khi chúng tôi chia nhỏ dữ liệu từ các nghiên cứu khác nhau về chủ đề này, chúng tôi đã thấy rằng những người độc thân đánh giá việc tìm kiếm bạn đời là tương đối quan trọng hơn những người đã có đôi. Nhưng ngay cả những người độc thân vẫn cho điểm cao hơn về động cơ liên quan đến việc chăm sóc các thành viên gia đình của họ. Tương tự như vậy, và phù hợp với những phát hiện và lý thuyết trước đó từ góc độ tiến hóa, đàn ông đã đánh giá việc tìm kiếm bạn đời cao hơn đáng kể so với phụ nữ. Nhưng ngay cả đàn ông nói chung cũng thường chú trọng nhiều hơn vào việc chăm sóc các mối quan hệ hiện tại và các thành viên gia đình so với họ trong việc tìm kiếm bạn đời.
Mối quan ngại chia tay tan vỡ, như tìm kiếm bạn đời, là một động lực liên quan đến việc ở trong tình trạng mối quan hệ không chắc chắn. Tương tự như tìm kiếm bạn đời, nó cũng được đánh giá là tương đối thấp so với các động cơ khác. Những phát hiện này không nên được giải thích có nghĩa là tìm kiếm bạn đời hoặc mối quan ngại về việc tan vỡ không quan trọng lắm đối với những người hiện đang quan tâm đến họ. Tuy nhiên, tìm kiếm bạn đời khác với các động cơ khác ở chỗ nó có thể được đánh dấu đã hoàn thành trong danh sách việc phải làm, khi một người đã thiết lập mối quan hệ lâu dài ổn định. Tuy nhiên, chăm sóc những người thân yêu của chúng ta là điều liên tục trong suốt cuộc đời của chúng ta.
Tình dục, giá trị gia đình và tâm lý hạnh phúc
Nghiên cứu trên quy mô quốc tế rộng lớn là một phần trong nỗ lực lớn hơn của nhóm nghiên cứu của chúng tôi nhằm tìm hiểu mối liên hệ giữa những động cơ cơ bản của con người và các hình thức hạnh phúc khác nhau. Trong một loạt các nghiên cứu được thực hiện với Jaimie Krems và Becca Neel, chúng tôi thấy rằng các động cơ khác nhau được kết nối với hạnh phúc theo những cách khác nhau, tùy thuộc vào cách bạn định nghĩa hạnh phúc. Nếu bạn đang suy nghĩ về những gì các nhà tâm lý học tích cực gọi là “hedonic well-being” (đi cùng với một cuộc sống tràn đầy niềm vui và tương đối ít đau đớn), thì tìm kiếm bạn đời được đánh giá cũng quan trọng như chăm sóc người thân. Tuy nhiên, nếu người ta nghĩ về việc “eudaimonic well-being” (hay ý nghĩa trong cuộc sống), thì việc chăm sóc họ hàng được đánh giá, cùng với mối gắn kết tình cảm, là động lực quan trọng nhất, trong khi tìm kiếm bạn đời được đánh giá là ít quan trọng nhất. Mọi thứ sẽ thay đổi một lần nữa nếu người ta nghĩ về việc hiện thực hóa bản thân - self-actualization, trong trường hợp đó, động cơ có được địa vị tăng hạng lên hàng đầu và sự lãng mạn cũng như giá trị gia đình đều bị hạ thấp tầm quan trọng.
Có lẽ thú vị nhất, dữ liệu được Michael Varnum thu thập như một phần trong dự án NSF của chúng tôi cho thấy việc tìm kiếm bạn đời có tỉ lệ nghịch với sự hài lòng trong cuộc sống tổng thể, nhưng tỉ lệ thuận với trầm cảm và lo âu, trong khi với các động cơ liên quan đến chăm sóc lâu dài bạn đời và thành viên gia đình thì ngược lại. Vì vậy, khi chúng ta tập trung quan tâm đến việc chăm sóc những người thân yêu, chúng ta cảm thấy rằng cuộc sống của mình rất thỏa mãn và đầy ý nghĩa. Khi chúng ta tập trung vào việc tìm kiếm một người bạn đời mới hoặc mất đi người bạn đời hiện tại, mặt khác, chúng ta suy sụp và lo âu.
Những phát hiện này ngụ ý gì cho tâm lý học tiến hóa (evolutionary psychology) về bản chất con người?
Nếu chúng ta quay lại Hình 1 (một loạt từ ngữ mô tả nghiên cứu về tâm lý học tiến hóa) thì những phát hiện này cho thấy có lẽ đã có sự quá quan tâm đến tình dục và sự coi thường giá trị gia đình.
Tuy nhiên, thực tế là mọi người chủ yếu quan tâm đến việc duy trì gia đình của họ, tuy nhiên, sẽ không gây ngạc nhiên cho bất kỳ ai quen thuộc với quan điểm tiến hóa về hành vi của con người. Mặc dù tất cả các loài động vật có vú, bao gồm cả con người, phải có quan hệ tình dục để sinh sản, con người không giống như phần lớn các loài động vật có vú khác ở chỗ chúng ta hình thành mối liên kết gia đình lâu dài (đối với hầu hết các động vật có vú khác, đó là tình một đêm thay vì mối quan hệ cam kết). Thay vì có con đàn cháu đống và đầu tư rất ít vào mỗi đứa con (đó là điều mà một số nhà sinh vật học gọi là “chiến lược nhanh chóng”), con người là một loài đã làm rất tốt bằng cách đầu tư khá nhiều vào một số lượng nhỏ con cháu chất lượng cao và trong đó đàn ông có tham gia vào sự đầu tư này.
Mặc dù phim và tiểu thuyết về các giá trị gia đình có thể không gợi cảm như những câu chuyện về sự hấp dẫn lãng mạn, nhưng trên cơ sở hàng ngày, tâm trí con người có lẽ dành nhiều thời gian để “bật” phim được phân loại PG (Parents Guide) hơn là lập trình vào phim X-rated (phim chỉ dành cho người lớn).
Khuyến cáo quan trọng về bài đăng: Các bài đăng trên Compassion.vn được thực hiện bằng cách sử dụng nguồn lực cộng đồng (được dịch lại từ các nguồn khác nhau hoặc do chuyên gia cộng tác viết) - Compassion luôn nỗ lực cải thiện chất lượng nội dung (bằng cách tối ưu hóa quy trình tại hotro.compassion.vn) và nâng cao tính chuyên môn (bằng cách cộng tác với chuyên gia tại: www.compassion.vn/expert). Tuy nhiên người đọc cần tự kiểm chứng lại thông tin và đặc biệt các bài đăng không thể thay thế các giải pháp cần chuyên môn khác như trị liệu, tham vấn, coaching... (bạn có thể tham khảo danh sách từ Compassion: www.compassion.vn/booking).
Nguồn bài dịch: https://www.psychologytoday.com/intl/blog/sex-murder-and-the-meaning-life/201912/what-drives-us-more-sex-or-family-values
Người dịch: Hải Yến ; Người biên tập: Anh Đào Lê
Chuyên gia review: Đang review bởi chuyên gia: www.compassion.vn/expert
Hình thức dịch: Dịch & biên tập theo hình thức crowdsourcing tại www.compassion.vn/crowdsourcing - Cộng tác làm nội dung tại đây
