6 thg 12, 20189 phút đọc

Tự nhận biết bản thân (Self-awareness) là gì?

Đã cập nhật: 7 thg 12, 2020

Có sự tự nhận biết (self-awareness) nghĩa là bạn có một nhận biết rõ ràng về tính cách của bạn, bao gồm cả điểm mạnh - điểm yếu, những suy nghĩ và hệ thống niềm tin, các cảm xúc và động lực bên trong của bạn. Video rút gọn nội dung - xem trong 03 phút:

Nếu bạn có khả năng tự nhận biết, bạn sẽ hiểu được người khác dễ dàng hơn và nhận biết họ cảm nhận về bạn như thế nào. Nhiều người cho rằng họ có khả năng tự nhận biết lành mạnh, nhưng cách tốt nhất là nên nhìn vào sự tương quan để xem bạn như thế nào so với những người khác. Sự tự nhận biết tạo ra một cơ hội để thay đổi hành vi và niềm tin của một người. Trong khi bạn phát triển sự tự nhận biết, suy nghĩ và cách diễn giải cá nhân của riêng bạn sẽ bắt đầu thay đổi. Sự thay đổi trạng thái tinh thần này cũng sẽ thay đổi cảm xúc của bạn và tăng trí thông minh cảm xúc (EQ) của bạn, đó là một yếu tố quan trọng trong việc đạt được thành công nhìn chung.

Trở nên tự nhận biết hơn, là một bước đầu tiên trong việc tạo ra cuộc sống mà bạn muốn. Nó giúp bạn xác định niềm đam mê và cảm xúc của bạn là gì và cách mà tính cách của bạn có thể giúp bạn trong cuộc sống.Bạn có thể nhận ra suy nghĩ và cảm xúc của bạn đang dẫn dắt bạn đến đâu và thực hiện bất kỳ thay đổi cần thiết nào. Khi bạn nhận biết được suy nghĩ, lời nói, cảm xúc và hành vi của mình, bạn sẽ có thể thay đổi định hướng tương lai của mình.

Ai là người đầu tiên nảy ra ý tưởng về tự nhận biết?

Sự tự nhận biết được đưa ra lần đầu tiên vào năm 1972 bởi Duval và Wicklund trong cuốn sách A Theory of Objective Self-Awareness”. Cuốn sách này lập luận rằng nếu chúng ta tập trung sự chú ý của chúng ta vào bên trong bản thân, chúng ta có khuynh hướng so sánh hành vi của chúng ta trong thời điểm hiện tại với các tiêu chuẩn và giá trị chung của chúng ta. Điều này gây ra một trạng thái tự nhận biết một cách công bình.

Khái niệm / câu hỏi này liên quan đến việc xây dựng thói quen tích cực như thế nào?

Khả năng tự nhận biết là một bước quan trọng đầu tiên trong việc kiểm soát cuộc sống của bạn, tạo ra những gì bạn muốn, và làm chủ tương lai của bạn. Nơi nào, điều gì bạn chọn để tập trung năng lượng - cảm xúc - cá tính và phản ứng của bạn xác định nơi bạn sẽ đi tới trong cuộc đời.Khi bạn tự nhận biết, bạn có thể thấy suy nghĩ và cảm xúc đang dẫn bạn đến đâu. Nó cũng cho phép bạn kiểm soát các hành động của mình để bạn có thể thực hiện các thay đổi cần thiết để đạt được kết quả mong muốn.Điều này có thể bao gồm những thay đổi đối với cảm xúc, hành vi của bạn hoặc tính cách của bạn. Cho đến khi bạn đạt được điều này, bạn sẽ có một thời gian khó khăn để thay đổi định hướng mà cuộc đời đang dẫn dắt bạn.

Một số cách phát triển và nâng cao nhận biết về bản thân

1. Nhìn nhận bản thân một cách khách quan.

Nỗ lực để nhận biết bạn thật sự là ai có thể là một quá trình rất khó khăn, nhưng nếu bạn thực hiện những nỗ lực đúng đắn, việc nhận biết bản thân có thể cực kỳ bổ ích. Khi bạn có thể nhìn nhận bản thân một cách khách quan, bạn có thể học cách chấp nhận bản thân và tìm cách để cải thiện bản thân trong tương lai.

Vì vậy, một cách dễ dàng để bắt đầu điều này là gì?

Cố gắng xác định sự hiểu biết hiện tại của bạn bằng cách viết ra nhận biết của bạn. Đây có thể là những điều mà bạn nghĩ rằng bạn đang làm tốt, hoặc bạn cần phải cải thiện.Hãy suy nghĩ về những điều bạn tự hào, hoặc bất kỳ thành tựu nào thực sự nổi bật trong suốt cuộc đời của bạn.Hãy suy nghĩ về thời thơ ấu của bạn và điều gì làm bạn hạnh phúc khi nhìn lại. Điều gì đã thay đổi và những gì vẫn giữ nguyên? Những lý do cho những thay đổi là gì?Khuyến khích người khác trung thực với bạn về cách họ cảm nhận về bạn, và cất giữ những điều họ nói vào trong tim bạn.Cuối cùng, bạn sẽ tìm ra một viễn cảnh mới mẻ về bản thân và cuộc sống của bạn

2. Giữ bên mình một cuốn sổ

Bạn có thể viết về bất cứ điều gì trong quyển sổ của bạn, ngay cả khi nó không liên quan đến mục tiêu của bạn. Ghi lại suy nghĩ của bạn trên giấy giúp bạn củng cố về những ý tưởng đó, và dọn dẹp suy nghĩ để tạo không gian cho thông tin và ý tưởng mới.

Dành thời gian mỗi đêm, để viết trong nhật ký của bạn về những suy nghĩ và cảm xúc của bạn, về những thành công - thất bại của bạn trong ngày. Điều này sẽ giúp bạn phát triển và tiến bước với những thành tựu của bạn.Khi bạn tự phản ánh (self-reflect) chính mình, hãy dành một chút thời gian để suy nghĩ về cách bạn là một nhà lãnh đạo tỉnh thức, và cách mọi người làm việc dưới quyền bạn nhìn nhận bạn. Hãy suy nghĩ về những gì bạn làm để giúp đỡ người khác, và nếu bạn có thể làm được nhiều hơn. Hệ giá trị của bạn là gì và điều gì là quan trọng nhất với bạn ngay bây giờ?Ghi lại suy nghĩ của bạn trên giấy giúp làm dịu tâm trí của bạn và dọn dẹp tâm trí để tạo không gian cho thông tin và ý tưởng mới.Tất cả những câu hỏi tự phản ánh này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bạn là ai và bạn muốn gì trong cuộc sống ngay bây giờ.

3. Viết ra mục tiêu, kế hoạch và ưu tiên của bạn.

Lên kế hoạch cho các mục tiêu của bạn trong một bảng tính để chúng được chuyển từ ý tưởng thành một quá trình từng bước một. Chia nhỏ mục tiêu lớn của bạn thành các mục tiêu nhỏ để nó có vẻ ít áp lực hơn và giải quyết nó.

4. Thực hiện tự phản ánh hàng ngày.

Để có sự tự nhận biết, bạn phải tự phản ánh chính mình. Điều này đòi hỏi phải dành một chút thời gian, hy vọng là mỗi ngày, để thành thật nhìn vào chính mình như một người bình thường và như một nhà lãnh đạo tỉnh thức. Cam kết thực hành này có thể giúp bạn cải thiện.Trong thế giới của chúng ta, sự tự phản ánh hàng ngày thì dễ nói hơn là làm. Luôn luôn có sự áp lực về việc “làm nhiều hơn với ít công sức hơn”, và dòng chảy thông tin vô tận qua công nghệ thông tin của chúng ta.Bởi vì phải mất thời gian để có được sự tự phản ánh, hãy bắt đầu bằng cách dành ra chỉ 15 phút mỗi ngày. Tự phản chiếu sẽ hiệu quả nhất khi bạn sử dụng một cuốn sổ và viết ra những suy nghĩ của bạn. Bạn cũng nên tìm một nơi yên tĩnh để suy nghĩ.

5. Thực hành thiền định và các thói quen chánh niệm khác.

Thiền định là thực hành cải thiện nhận biết chánh niệm của bạn. Hầu hết các kiểu thiền tập trung vào hơi thở, nhưng không phải tất cả thiền đều là chính thống. Bạn cũng có thể tìm thấy sự tỉnh thức nhiều hơn từ những khoảnh khắc phản ánh thông thường.

Trong khi thiền định, bạn có thể dừng lại để suy nghĩ về một số câu hỏi cụ thể.

Mục tiêu của bạn là gì?Bạn đang làm gì trong cuộc đời?Điều gì chính bạn đang làm tạo nên sự trở ngại cho thành công của bạn?Làm thế nào để bạn có thể thay đổi cách thức của bạn để cải thiện nó?Thực hành thiền định và thói quen chánh niệm khác giúp bạn tìm thấy sự tỉnh thức và tự nhận biết rõ ràng hơn.Một trong những hình thức thiền thường xuyên nhất mà bạn có thể thực hành xuất phát từ việc thực hiện các công việc hàng ngày mang đến cho bạn cảm giác thanh thản của trị liệu, chẳng hạn như rửa bát đĩa, chạy bộ và đi nhà thờ.

6. Làm bài kiểm tra tính cách và tâm lý.

Thực hiện các bài kiểm tra tính cách và tâm lý để giúp bạn hiểu những đặc điểm nào bạn đang có. Một số bài trắc nghiệm phổ biến nhằm tăng cường nhận biết về bản thân bao gồm Myers-Briggs test và Predictive Index. Không có câu trả lời đúng hay sai cho các bài kiểm tra này. Thay vào đó, chúng buộc người trả lời phải suy nghĩ về một nhóm đặc điểm hoặc tính cách mô tả họ gần giống như những người khác.

7. Nhờ những người bạn mà bạn tin tưởng mô tả về bạn.

Làm thế nào chúng ta có thể biết những gì người khác nghĩ về chúng ta? Chúng ta phải lắng nghe phản hồi của các đồng nghiệp và cố vấn của chúng ta, và để cho họ thực hiện vai trò của một tấm gương thành thật. Nói với bạn bè của bạn khi bạn đang tìm kiếm những quan điểm cởi mở, trung thực, quan trọng và khách quan. Cho phép bạn bè của bạn cảm thấy an toàn trong khi họ đang cho bạn một cái nhìn không chính thức nhưng trung thực.Hãy chắc chắn rằng bạn bè của bạn biết rằng họ đang làm điều này để giúp bạn, không làm tổn thương bạn. Ngoài ra, hãy thoải mái đặt câu hỏi cho bạn bè của bạn về các chủ đề mà họ nói đến nếu bạn cảm thấy mình cần một chút rõ ràng hơn để hiểu hoàn toàn.Bạn cũng có thể yêu cầu bạn bè dành sự chú ý đến bạn khi bạn đang làm điều gì đó mà bạn biết bạn muốn thay đổi. Ví dụ: nếu bạn biết bạn có xu hướng "lấn lướt" khi họ kể chuyện, hãy để bạn bè của bạn kín đáo cho bạn biết điều đó đang xảy ra để bạn có thể học cách dừng lại.Yêu cầu người bạn tin cậy mô tả về bạn. Cho phép bạn bè của bạn cảm thấy an toàn trong khi họ đang cho bạn một cái nhìn không chính thức nhưng trung thực.

8. Nhận phản hồi tại nơi làm việc.

Ngoài việc tham khảo ý kiến bạn bè và gia đình, hãy sử dụng hình thức trang trọng hơn như trong công việc để nhận phản hồi. Nếu công ty của bạn không cung cấp quy trình để thực hiện việc này, hãy thử tự triển khai. Miễn là nó được xây dựng và thực hiện tốt, có một phản hồi nghiêm túc cho phép chúng ta tự phản ánh những điểm mạnh và điểm yếu của mình.Để có một hệ thống phản hồi chính thức hiệu quả tại nơi làm việc, bạn cần một quy trình thích hợp và một người quản lý hiệu quả. Một khi quá trình phản hồi kết thúc, điều quan trọng là phải suy nghĩ về nó bằng cách viết ra những điểm chính yếu của bạn. Viết ra bất kỳ điểm mạnh và điểm yếu đáng ngạc nhiên mà bạn đã không nhận ra bạn đã có trước đây.

Sẽ mất khá nhiều thời gian để tăng sự tự nhận biết của bạn và hiểu rõ hơn về bản thân. Nó thậm chí có thể mất nhiều năm và nguồn lực từ nhiều người xung quanh bạn. Xây dựng các thói quen cần thiết để giúp bạn trở nên tự ý thức hơn có thể tác động tích cực đến các khía cạnh khác của cuộc sống, đặc biệt là các mối quan hệ giữa cá nhân với người khác và cả với chính mình.

Notice/chú ý chung cho các bài viết

Bản dịch có thể chưa chuyển tải đúng ý nghĩa của một số từ ngữ học thuật. Compassion đề nghị người đọc tự kiểm chứng lại thông tin từ các ghi chú trong bài hoặc từ bản gốc tiếng Anh. Compassion đã cố gắng chuyển tài từ ngữ một cách tốt nhất, tuy nhiên chắc chắn còn nhiều hạn chế. Nếu bạn có đề xuất cách dịch, sử dụng từ nào khác về bất cứ từ nào, vui lòng comment hoặc phản hồi về cho Compassion tại bài viết (trên page hoặc website). Các từ ngữ chưa rõ khi dịch ra tiếng Việt - chúng tôi để ở dạng song ngữ để bạn đọc tự kiểm chứng. Các ý, câu, nghĩa chưa rõ, chúng tôi để nguyên bản gốc tiếng Anh (không có tiếng Việt).Nếu bạn là một nhà chuyên môn - người nghiên cứu học thuật, bạn cảm thấy chưa hài lòng với bản dịch. Hãy đồng hành cùng chúng tôi cải thiện nó nhé.

Hoạt Động Liên Quan Đến Bài Viết

Sẽ đến lúc nào đó trong đời chúng ta sẽ chạm tới ngưỡng khủng hoảng bản sắc cá nhân. Bạn sẽ đứng trước câu hỏi lớn của cuộc đời:

Bây giờ tôi có phải là tôi không?
Nếu tôi không phải là tôi thì tôi là ai?

Nếu bạn đang ở ngay chính giai đoạn bị thách thức bởi những câu hỏi này thì xin chúc mừng bạn: Bạn đã khởi động hành trình chuyển hóa bản thân. Bạn đang khát khao tìm hiểu mình, muốn thay đổi phát triển bản thân, quyết tâm trở thành phiên bản mới phát tốt đẹp hơn của chính mình.

Bạn không lẻ loi đơn độc trong thách thức này vì đây là khát vọng cháy bỏng của tất cả mọi người - BECOMING ME. Hãy đến cùng Compassion và những bạn đồng hành cùng chung mục đích này trong chương trình workshop “Becoming Me - Hành Trình Trở Thành Chính Mình“