“Kiến tạo có nghĩa là đang sống” - Dejan Stojanovic
Chúng ta sống trong một nền văn hóa tiêu dùng. Chúng ta thích ăn uống và tiệc tùng chè chén - trong khi dán mắt xem bất cứ thứ gì đang nổi trên Netflix và lên cơn sốt với mỗi món được thêm vào giỏ hàng trên Amazone Prime.
Chúng ta ưa thích nắm bắt được tất cả mọi thứ về thông tin, giải trí, cập nhật trạng thái, bài báo, tin tức, của cải vật chất và hằng hà sa số đồ đạc. Chưa bao giờ thiếu những thứ mà chúng ta có thể mua sắm, thường chỉ để giữ cho tâm trí ta xao nhãng và cảm xúc thì câm nín đi.
Bây giờ xin đừng hiểu lầm tôi. Tôi yêu thích một bữa ăn ngon, một hoặc hai ly rượu Jim Beam, và một bữa trưa thả mình nghỉ ngơi trên chiếc ghế trường kỷ, để chàng diễn viên Penn Badgley trong phim “You” làm tôi sợ hãi hàng giờ liền bởi hành trình bám đuôi của anh ta từ lúc ban đầu chỉ lén lút theo đuổi rồi dần leo thang thành kẻ tội phạm.
Và tôi vẫn đang học hỏi và cải thiện dần về những vấn đề vừa quan trọng lẫn vớ vẩn. Tôi đã dành hàng giờ nghiên cứu điên cuồng về tất cả những thứ liên quan đến sức khỏe, và tôi lấy làm xấu hổ khi thừa nhận rằng lịch sử tìm kiếm của tôi hiển thị một con số khá khẩm các trang web về người nổi tiếng hơn, nếu con số đó tồn tại.
Tôi cũng hiểu rằng thi thoảng bản năng biến mất đi. Tâm trí chúng ta có thể ồn ào không chịu nổi, và đôi lúc các nhu cầu bên ngoài có thể đang áp đảo. Một khoảng nhỏ bứt ra khỏi đó có thể là điều tốt trong một thế giới thường yêu cầu chúng ta phải xông xáo.
Nhưng cần có một số loại cân bằng. Nếu chúng ta dành cả đời tiếp nhận thông tin và nhồi nhét đủ thứ đồ đạc dùng để xoa dịu mình, thì ta sẽ không bao giờ có thời gian hay không gian kết nối với chính mình và tạo tác những thứ mà chúng ta muốn kiến tạo.
Tôi không phải chỉ đang nói về sự biểu lộ mang tính nghệ thuật, dù bản thân tôi cảm thấy sống động hơn khi tôi mang vài góc nhìn kiến tạo vào trong cuộc sống. Tôi đang nói về việc lấp đầy sự trống rỗng bên trong với sự hiếu kỳ, đam mê và kinh ngạc của chúng ta thay vì thường xuyên nhồi nhét vào đó bằng những lạc thú bên ngoài.
Có vẻ ta khó lòng làm như thế trong những thời điểm khi các chương trình giải trí, truyền thông xã hội hoặc các giỏ hàng mua sắm của chúng ta vẫy gọi, nhưng niềm vui thú lớn nhất thường xuất phát từ việc lao động tích cực hướng về một cuộc sống làm chúng ta phấn khích hào hứng.
Chúng ta có thể kiến tạo những thứ gì?
1. Tạo ra một tuyên bố sứ mệnh
Nhiều người trong chúng ta trải qua những ngày tháng mà chẳng màng tới mục đích. Chúng ta không biết mình trân trọng giá trị gì hay chúng ta ủng hộ cho cái gì. Chúng ta chẳng có ý tưởng về việc ta đang làm gì với cuộc đời mình hoặc tại sao làm thế. Không có gì cảm thấy thú vị khi chẳng có thứ gì được tiếp năng lượng bởi đam mê hay ý định.
Để cảm thấy sống động, chúng ta cần được kết nối với điều quan trọng nhất với cá nhân mình. Tôi không phải đang nói về một định hướng nghề nghiệp cụ thể, mặc dù nó cũng có thể là một phần trong đó. Tôi đang nói về việc tạo ra một bản kế hoạch cho việc bạn muốn thể hiện mình ra cho thế giới bằng cách nào, mà theo đó bạn có thể là cái người mình muốn trở thành và xác quyết điều đó đúng đắn với chính bạn.
Ví dụ, bản tuyên bố sứ mệnh của tôi là:
Để sống với sự kỳ diệu, dũng cảm, lòng trắc ẩn, và chính trực, dành ưu tiên cho gia đình, sự tự do, phiêu lưu và biểu đạt sự kiến tạo.
Nhận biết tôi trân trọng giá trị gì, tôi có thể quyết định tốt hơn cơ hội nào nên theo đuổi và chấp nhận cũng như cơ hội nào nên lịch sự từ chối.
2. Tạo ra nghệ thuật
Đây là kết quả hiển nhiên đối với danh sách này. Vâng, nghệ thuật là thứ gì đó bạn có thể kiến tạo! Một cú sốc lớn! Nhưng rõ ràng nghệ thuật có một vị trí ở đây.
Đặc biệt nếu bạn thấy thôi thúc phải mua sắm để lẩn tránh các cảm xúc của mình, thì sao không hướng chúng thành một dự án kiến tạo? Kiến tạo không chỉ làm ta bình tĩnh và có tác dụng chữa lành mà nó còn là một hành trình trở về niềm vui đơn giản của tuổi thơ - khi bạn có vô số lâu đài bằng Lego, những trang giấy đầy hình vẽ nguệch ngoạc và những kiệt tác nghệ thuật đường phố bằng phấn để giải khuây với thời gian của mình. Và những khả năng thì vô tận.
Bạn có thể tô màu, phác họa, vẽ vời, điêu khắc, may vá, đan móc, đan len, làm trang sức, xây nên thứ gì đó hay làm thơ, viết truyện ngắn, hay sáng tác nhạc. Bạn có thể trang trí nhật ký, làm sổ lưu niệm, tạo một tác phẩm nghệ thuật cắt dán bằng giấy tạp chí, thử gấp origami, hoặc tạo tác thứ gì đó với những vật liệu ngẫu nhiên (băng keo dán, nút bần của chai rượu vang, những bộ phận của các con búp bê còn giữ lại từ thời bé của bạn).
Nếu bạn để tâm vào các cảm giác và sự tò mò hiếu kỳ của mình, bạn sẽ tìm thấy nguồn cảm hứng vô tận, và nếu nhìn xung quanh, bạn sẽ tìm được vô vàn vật liệu để sử dụng và tái chế.
Thật đáng để lưu ý rằng một cách khá thường xuyên sự tiêu dùng tiếp thêm nhiên liệu cho kiến tạo. Tôi không thể kể hết biết bao nhiêu kịch bản tôi đã đọc qua và bao nhiêu phim tôi đã nghiên cứu để chuẩn bị cho việc viết kịch bản bộ phim đầu tiên của mình. Mỗi bộ phim xem qua cho tôi sự học hỏi và làm dấy lên ý tưởng cho câu chuyện về chính tôi và cách để diễn đạt nó lên phim.
Dù cũng thật tuyệt vời để thưởng thức nghệ thuật và lợi ích của nó, nhưng có một niềm háo hức khi ta trải nghiệm nghệ thuật có mục đích. Không chỉ để giải trí mà cũng để được truyền cảm hứng - vì thế bạn có thể sáng tạo một thứ gì đó mang ý nghĩa cho riêng bạn và hy vọng nó cũng sẽ tác động và tạo cảm hứng cho người khác sống và yêu thương nhiều hơn chút nữa.
Còn gì cảm thấy phấn khích hơn cho bằng việc lấy ra một mảnh trong tâm hồn bạn biến nó thành một thứ gì đó xinh đẹp có hình có dạng trong thế giới vật chất, và đồng thời khuyến khích người khác tỉnh thức và sống trọn vẹn hơn.
3. Tạo ra một kênh truyền thông để thể hiện bản thân
Chúng ta sống trong thời đại ủng hộ việc thể hiện bản thân. Không còn những “người ra phán quyết” để quyết định những lời của ai đó có đáng được đưa lên một nền tảng truyền thông hay không. Bất kỳ ai cũng có thể khởi tạo một trang blog, vlog, hay podcast để chia sẻ suy nghĩ và góc nhìn của mình với thế giới.
Điều tuyệt vời là nó không quá khó để bắt đầu. Bởi nó không cần một nền tảng hay web hay ho hay một thiết bị nào đó chuyên biệt để tiến hành - dù những thứ này có cũng tốt thôi, và chúng là những thứ bạn luôn có thể có được theo thời gian, nếu bạn thích phương tiện truyền thông mà mình chọn và quyết định tìm hiểu xem bạn có thể tiến được bao xa với nó.
Bằng cách tra trên google bạn cũng có thể dễ dàng tìm thấy cách thức để thực hiện ngay hôm nay, không tốn đồng nào cả, vì thế bạn có thể mở lòng và chia sẻ những điều trong tim và tâm trí mình.
Không chỉ cho bản thân cơ hội bộc lộ cảm xúc và cảm thấy thực sự được nhìn nhận, bạn còn giúp đỡ người khác thông qua sự chân thành và dám chịu tổn thương của mình. Vâng, chính bạn đó.
Nếu bạn nghĩ tiếng nói của mình không có tầm quan trọng, hãy cân nhắc lại điều này: một trang blog có thể tiếp cận duy nhất một người đọc, tuy nhiên nó là một tác nhân cứu giúp hay thay đổi cuộc đời người đó rồi. Bạn không bao giờ biết những ai mà bạn sẽ giúp đỡ hay truyền cảm hứng chỉ bằng việc tìm thấy lòng can đảm cất lên tiếng nói của mình.
4. Tạo nên những hồi ức
Sau tất cả, khi nhìn lại cuộc đời của mình, chúng ta sẽ không làm bản kiểm kê về những đồng tiền mà ta kiếm chác được, số người theo dõi mà chúng ta đạt được, hay những mục mà chúng ta đã thực hiện được trong danh sách phải làm. Điều mà chúng ta sẽ nhìn thấy đó là một tập hợp những khoảnh khắc - những lúc mà chúng ta yêu thương, kết nối, bước ra khỏi vùng an toàn của mình và gắn kết với thế giới trong sự kỳ diệu và nhiệt tình.
Những khoảnh khắc này nói chung không chỉ may mắn sà vào lòng ta. Chúng ta phải chủ động tạo ra chúng. Và thỉnh thoảng có nghĩa là phải bước ra ngoài lãnh địa thói quen của mình và thực sự làm một thứ gì đó cụ thể mà chúng ta mơ tưởng tới.
Có một cảnh trong phim Stepmom (cảnh báo trước là tôi đang hé lộ nội dung phim) khi Jackie - nhân vật Susan Sarandon đóng vai - biết bệnh ung thư của cô ấy đang tiến triển xấu đi và thời gian còn lại cho gia đình mình không còn lâu nữa. Vì thế, cô ấy làm một điều khác lạ với tính cách bình thường của mình và nó gây cảm động tuyệt vời: cô ấy đánh thức cô con gái Anna lúc giữa đêm và dẫn cô đi cưỡi ngựa trong đêm tuyết.
Anna nói cô ấy sẽ không bao giờ quên khoảnh khắc này, và làm sao có thể quên cho được chứ? Cô ấy đã nép mình sát lại gần người mẹ sắp qua đời của mình, trên một con ngựa, trong khung cảnh thiên nhiên khi màn đêm bình yên nhất và đó thường là lúc cô luôn ngủ say nên không thể nào thấy được. Họ cùng nhau cảm nhận hoàn toàn ở trong phút giây hiện tại và sống động trong khoảnh khắc kết nối diệu kỳ và kinh ngạc.
Tất cả chúng ta đều có thể tạo tác những khoảnh khắc này. Chúng ta có thể tự tạo nên điều kỳ diệu cho mình, cho người khác, hay cả ta và họ, nếu ta sẵn sàng đặt ưu tiên cho nó là nỗ lực thực hiện.
5. Tạo ra những khả năng mới
Tôi nghi ngờ rằng nhiều người trong chúng ta cảm thấy không hài lòng cho lắm với cuộc sống của mình. Có lẽ Thoreau diễn đạt điều này tốt nhất khi ông viết “Phần lớn con người hướng cuộc đời tới sự tuyệt vọng âm thầm”. Hầu hết chúng ta chỉ đang tồn tại và nghĩ về thành công thịnh vượng như là một sự xa xỉ không dành cho số đông. Tôi không định lừa dối bạn, đúng rằng dễ dàng hơn cho một số người nào đó thành công giàu có hơn người khác. Một số người trong chúng ta được sinh ra trong gia cảnh lý tưởng hơn và một vài người có những ưu thế trội hơn. Nhưng có lẽ vấn đề không chỉ là không phải ai cũng có cơ hội giống nhau mà còn là không phải ai cũng nắm bắt cơ hội như nhau nữa.
Nếu chúng ta nằm ì trong cái hố sâu bất mãn và làm cùng một thứ mỗi ngày thì chẳng bao giờ thay đổi được đâu. Cách duy nhất để làm cho cuộc sống của chúng ta tốt lên hơn là tìm kiếm và nắm bắt cơ hội thay vì chờ cơ hội tự đến với mình. Hãy nhấc điện thoại lên gọi. Hãy gửi email. Đăng ký khóa học thêm. Nếu bạn không có khả năng chi trả học phí, hãy tìm kiếm học bổng hoặc những lựa chọn thay thế miễn phí hoặc ít tốn kém khác. Hãy làm thứ gì đó để tạo ra một khả năng mới mẻ cho cuộc sống của bạn, dù cho nó có liên quan với công việc, thú vui sở thích hay những mối quan hệ của bạn hay không.
Và rồi có thể việc chi trả tiếp theo của bạn sẽ cho bạn tìm kiếm thấy thứ gì đó bạn cần trong hành trình đầy thú vị này, không phải thứ bạn muốn bởi vì bạn đã không hài lòng với hiện trạng cuộc sống không thỏa mãn của bạn
6. Tạo dựng những mối quan hệ
Chúng ta sống trong một thế giới mất kết nối ngày càng nhiều. Chúng ta dành nhiều thời gian cầm trên tay những thiết bị hơn là nắm tay nhau và nhìn vào màn hình hơn là nhìn vào mắt nhau. Đây quả thật là một cách sống cô đơn làm sao. Nhưng cuộc sống không phải là như thế này. Không phải như thế nếu chúng ưu tiên thiết lập và giữ các mối quan hệ.
Tất nhiên điều này không dễ dàng. Nó có thể mang tính thử thách khi kéo bản thân chúng ta ra khỏi sự nuông chiều quen thuộc của mình, bước ra khỏi không gian an toàn hạn hẹp của chúng ta, và hiện diện trong thế giới bên ngoài cửa nhà mình. Nhưng nó đáng để làm thế.
Vào một ngày cuối năm ngoái tôi thoáng một chút buồn về vòng tròn kết nối xã hội giới hạn của mình ở nơi tôi sống gần Los Angeles. Tôi di chuyển nhiều, đi du lịch nhiều, và tôi cũng làm việc; tôi không đặt nhiều nỗ lực ưu tiên gầy dựng các mối quan hệ tại nơi mình sống.
Khi tôi đang lướt Facebook của mình chiều nay, cố gắng làm chính mình xao nhãng khỏi nỗi buồn trong tim, tôi quyết định làm một thứ gì đó khác biệt. Thế là tôi kích vào một nhóm dành cho người nhạy cảm cao, mà do thành viên có tên Bryn Bamber đã giới thiệu trong một bài đăng nói về tính nhạy cảm, và tôi tự giới thiệu mình, và hỏi xem có ai sống gần Los Angeles không.
Một vài người phản hồi, bao gồm cả một người giờ đây trở thành người bạn tuyệt vời - một người tôi có mối liên hệ thân thiết ở mức độ cá nhân sâu sắc. Với vài người tôi trao đi thứ gì đó, với người khác thì tôi lại được nhận từ họ. Và không chỉ tôi thiết lập được một mối liên kết tâm giao mới mà tôi cũng mở lòng mình cho những khả năng mới: nhờ cô ấy, tôi bắt đầu làm tình nguyện tại một nhà hát cộng đồng gần chỗ mình ở, đó là nơi tôi hy vọng có thể lại đến một lần nữa trong tương lai.
Nó có thể rất kỳ quặc khi khởi đầu cuộc nói chuyện với một người mới. Hoặc ít nhất đó là cách tôi cảm thấy. Nhưng như nhân vật Frank nói với Don trong phim The Green Book “Thế giới đầy rẫy những con người cô đơn lo sợ không dám làm hành động tiên phong”. Hãy làm hành động tiên phong. Bạn có thể thay đổi hai cuộc đời.
Theo lời của Ferris Bueller, cuộc sống trôi đi khá nhanh. Tình bạn sẽ tiến triển hay phai nhạt đi, các công việc chạy theo tiến trình của chúng, những đứa trẻ rồi sẽ trưởng thành và trước khi bạn nhận ra, chúng ta quay đầu nhìn lại những năm tháng đã qua, hoặc là ta cảm thấy tự hào về mọi thứ mình tạo dựng hoặc ngạc nhiên về việc như thế nào và tại sao chúng ta phí hoài thời gian của mình.
Tôi không biết gì về bạn, nhưng tôi muốn dành ưu tiên cho những thứ mà nó thật sự quan trọng với tôi và lấp đầy những giờ phút của mình bằng những hành động có mục đích mà nó phủ đầy trái tim tôi trong sự bình yên, đam mê và hào hứng.
Tôi muốn tạo ra những thứ đẹp đẽ, chia sẻ những ý tưởng trao quyền và thu thập nhiều khoảnh khắc kinh ngạc hơn cả số hạt cát có trên bãi biển.
Tôi cũng muốn sự cân bằng.
Tôi muốn thật nhiều cuộc chạy đua làm phim, những buổi trị liệu đơn lẻ thường xuyên và những bông hoa mimosa sáng chủ nhật.
Tôi muốn những cuốn tạp chí nhảm nhí trong bồn tắm, một vòng xoay bất tận những quyển sách về vụ tội phạm có thực, và một hàng đầy phim trên Netflix đứng chờ dường như thét lên “Tôi biết bạn thích gì Lori. Tôi hiểu bạn quá mà.”
Nhưng tôi muốn tiêu thụ những thứ đó một cách có chủ định. Không nhầm để né tránh hay trốn thoát bất cứ điều gì, nhưng chỉ bởi vì chúng thú vị.
Tôi nghĩ đó là một mục tiêu hợp lý cho tất cả chúng ta. Hãy chú tâm hơn một chút, nhiều tính gắn kết hơn và cuối cùng là hào hứng nhiều hơn với cuộc đời mà chúng ta đang sống.
Người dịch: Anh Đào Lê ; Người biên tập: Hải Yến
Chuyên gia review: Đang review bởi chuyên gia: www.compassion.vn/expert
Hình thức dịch: Dịch & biên tập theo hình thức crowdsourcing tại www.compassion.vn/crowdsourcing - Cộng tác làm nội dung tại đây
